İnsan Hakları Savunucusu Şebnem Korur Fincancı’ya Hapis Cezası ve Tahliye Kararı
11 Ocak 2023 tarihinde İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada mahkeme insan hakları savunucu ve hekim Şebnem Korur Fincancı’ya Terörle Mücadele Kanunu Md. 7/2’de düzenlenen ‘terör örgütü propagandası’ suçundan 2 yıl 8 ay 15 gün hapis cezası verdi. Ayrıca tahliyesine karar verilen Şebnem Korur Fincancı aynı gün akşam saatlerinde Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nden tahliye edildi. Hak savunucusu hapis cezasına İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde itiraz etti.
20 Ekim 2022 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, insan hakları savunucusu ve Türk Tabipler Birliği başkanı Şebnem Korur Fincancı hakkında 19 Ekim 2022 günü Medya News TV’ye verdiği röportaj sebebiyle soruşturma başlattı. “Silahlı terör örgütü propagandası yapmak” ve “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama” ile suçlanan hak savunucusuna yönelik soruşturma Millî Savunma Bakanlığı’nın şikâyeti ile başlatıldı.
Şebnem Korur Fincancı bir insan hakları savunucusu ve Türk Tabipler Birliği’nin başkanıdır. Aynı zamanda Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın eski başkanı ve hala yönetim kurulu üyesidir. Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin kurucu üyelerinden olan Fincancı, işkence vakalarının soruşturulması ve belgelenmesi konusunda Birleşmiş Milletler’in standartlarını belirleyen referans metin niteliğindeki İstanbul Protokolü’nün geliştirilmesi konusunda önemli bir rol oynamıştır. İşkence vakalarının ortaya çıkarılması için birden fazla ülkede çalışmalar yürüten ve kimi zaman bunu gizli olarak yürütmek zorunda kalan Fincancı’ya 2014 yılında Uluslararası Hrant Dink Ödülü, 2018 yılında Hessian Barış Ödülü takdim edildi.
11 Ocak 2023 tarihinde İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada mahkeme insan hakları savunucu ve hekim Şebnem Korur Fincancı’ya Terörle Mücadele Kanunu Md. 7/2’de düzenlenen ‘terör örgütü propagandası’ suçundan 2 yıl 8 ay 15 gün hapis cezası verdi. Ayrıca tahliyesine karar verilen Şebnem Korur Fincancı aynı gün akşam saatlerinde Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’nden tahliye edildi. Hak savunucusu hapis cezasına İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde itiraz etti.
Şebnem Korur Fincancı bir insan hakları savunucusu ve Türk Tabipler Birliği’nin başkanıdır. Aynı zamanda Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın eski başkanı ve hala yönetim kurulu üyesidir. Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin kurucu üyelerinden olan Fincancı, işkence vakalarının soruşturulması ve belgelenmesi konusunda Birleşmiş Milletler’in standartlarını belirleyen referans metin niteliğindeki İstanbul Protokolü’nün geliştirilmesi konusunda önemli bir rol oynamıştır. İşkence vakalarının ortaya çıkarılması için birden fazla ülkede çalışmalar yürüten ve kimi zaman bunu gizli olarak yürütmek zorunda kalan Fincancı’ya 2014 yılında Uluslararası Hrant Dink Ödülü, 2018 yılında Hessian Barış Ödülü takdim edildi.
Savcının basın ve yayın yolu ile terör örgütü propagandası yapmak suçundan üst sınırdan yani yedi buçuk yıl ile cezalandırılmasını istediği insan hakları savunucusu ve Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi Başkanı Şebnem Korur Fincancı’ya karşı açılan davanın üçüncü duruşması 11 Ocak günü İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
Mahkemede yaptığı son savunmasında Fincancı Türk Tabipleri Birliği ve kendisinin hak odaklı çalışmaları sebebiyle hedef alındığını ifade ederken avukatlar yargılamanın Anayasa’ya aykırığı ve adil yargılanma hakkının ihlal edildiği konularında mahkemeyi uyardılar.
Sağlık sorunları nedeniyle insan hakları savunucusunun duruşma için Ankara’dan İstanbul’a naklinin havayoluyla nakledilmesi yönünde avukatlarının talebine rağmen elleri kelepçeli bir biçimde kara yoluyla transfer edilen Fincancı, duruşmanın ardından dava sonuçlanıncaya kadar tutulduğu Bakırköy Kadın Kapalı Cezaevi’ne götürüldü.
27 Ekim 2022 tarihinde Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği tarafından tutuklu yargılanmasına karar verilen hak savunucusu ilk duruşmanın görüldüğü 23 Aralık 2022 tarihine kadar Ankara’da bulunan Sincan Yüksek Güvenlikli Cezaevi’nde tutulmuştu.
Şebnem Korur Fincancı 26 Ekim 2022 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talebiyle Terörle Mücadele Kanunu’nun 7(2) maddesinde düzenlenen ‘terör örgütü propagandası’ yapmak ve Türk Ceza Kanununun 301(2) maddesinde düzenlenen ‘devletin askerî veya emniyet teşkilatını aşağılamak’ suçlarından gözaltına alınmıştı.
25 Ekim 2022 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yetkili makamların Şebnem Korur Fincancı ve Türk Tabipler Birliği’ni durdurmak için yasal işlemler dahil gereken her türlü adımın atılacağını söylemiş, Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise partisinin grup toplantısında Türk Tabipler Birliği’nin kapatılmasını ve Şebnem Korur Fincancı’nın Türk vatandaşlığından çıkarılması gerektiğini ifade etmişti.
19 Ekim 2022 günü Medya News TV’ye adli tıp uzmanı sıfatıyla verdiği ve “belli ki sinir sistemini doğrudan tutan toksik-zehirli kimyasal gazlardan biri kullanılmış durumda” ve “önemli olan bu tür silahları kullanan kişilerin ve kullanan devletlerin sorumlu kılınması adına etkili bir soruşturmanın yürütülmesi ve bu etkili soruşturmada da bağımsız heyetlerin görev alması olmalı” dediği röportajdan sonra insan hakları savunucusu hakkında 20 Ekim 2022 tarihinde ceza soruşturması açılmıştı. Röportajda herhangi bir kurumu ya da devleti fail olarak işaret etmemesine rağmen ceza soruşturması Milli Savunma Bakanlığı’nın şikayetiyle başladı.
Front Line Defenders Şebnem Korur Fincancı’nın tahliyesini memnuniyetle karşılıyor ve İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne insan hakları savunucusu hakkında verilen hapis cezasını bozması için çağrıda bulunuyor. İnsan hakları savunucusunun meşru insan hakları çalışmaları nedeniyle hedef alındığına ve kararın adil olmayan bir yargılama sonrasında siyasi saiklerle verildiğine inanan Front Line Defenders Türkiyeli yetkililerden insan hakları savunucularının ülkedeki meşru ve barışçıl insan hakları çalışmalarını yürütmelerini engellemek için terörle mücadele yasalarını ve devleti tahkir ve tezyif suçlarını kullanmaktan vazgeçmelerini talep ediyor.
20 Ekim 2022 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, insan hakları savunucusu ve Türk Tabipler Birliği başkanı Şebnem Korur Fincancı hakkında 19 Ekim 2022 günü Medya News TV’ye verdiği röportaj sebebiyle soruşturma başlattı. “Silahlı terör örgütü propagandası yapmak” ve “Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama” ile suçlanan hak savunucusuna yönelik soruşturma Millî Savunma Bakanlığı’nın şikâyeti ile başlatıldı.
Şebnem Korur Fincancı bir insan hakları savunucusu ve Türk Tabipler Birliği’nin başkanıdır. Aynı zamanda Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın eski başkanı ve hala yönetim kurulu üyesidir. Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin kurucu üyelerinden olan Fincancı, işkence vakalarının soruşturulması ve belgelenmesi konusunda Birleşmiş Milletler’in standartlarını belirleyen referans metin niteliğindeki İstanbul Protokolü’nün geliştirilmesi konusunda önemli bir rol oynamıştır. İşkence vakalarının ortaya çıkarılması için birden fazla ülkede çalışmalar yürüten ve kimi zaman bunu gizli olarak yürütmek zorunda kalan Fincancı’ya 2014 yılında Uluslararası Hrant Dink Ödülü, 2018 yılında Hessian Barış Ödülü takdim edildi.
Hak savunucusunun tutuklanmasına sebep gösterilen röportajda bir video kaydı ile ilgili uzman görüşü istendi. Yorumlarında herhangi bir devleti yahut bir kurumu işaret etmemesine rağmen soruşturmada Fincancı’nın Irak Kürdistanı’nda Türk ordusunun zehirli kimyasal gaz kullandığını söyleyip bu durumun bağımsız heyetlerce incelenmesi gerektiğini ileri sürerek terör örgütünü desteklediği iddia edildi. Şebnem Korur Fincancı “Belli ki sinir sistemini doğrudan tutan toksik-zehirli kimyasal gazlardan biri kullanılmış durumda” ve “önemli olan bu tür silahları kullanan kişilerin ve kullanan devletlerin sorumlu kılınması adına etkili bir soruşturmanın yürütülmesi ve bu etkili soruşturmada da bağımsız heyetlerin görev alması olmalı” demişti.
Soruşturmanın başlamasıyla hükümete yakın madya kuruluşları ve sosyal medya kullanıcıları tarafından hedef gösterilen insan hakları savunucusuna yönelik bir karalama ve iftira kampanyası başlatıldı. Üst düzey hükümet yetkilileri de Şebnem Korur Fincancı ve Türk Tabipler Birliği’ni hedef alan açıklamalarda bulundu. 25 Ekim 2022 tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yetkili makamların Şebnem Korur Fincancı ve Türk Tabipler Birliği’ni durdurmak için yasal işlemler dahil gereken her türlü adımın atılacağını söyledi. Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise partisinin grup toplantısında Türk Tabipler Birliği’nin kapatılmasını ve Şebnem Korur Fincancı’nın Türk vatandaşlığından çıkarılması gerektiğini ifade etti.
Şebnem Korur Fincancı avukatları aracılığıyla savcılığa ifade vermek için geleceğini bir dilekçe ile bildirmesine rağmen 26 Ekim 2022 günü sabah saatlerinde terörle mücadele polisleri tarafından evi basılarak keyfi bir şekilde gözaltına alındı. Gözaltı sebebi Terörle Mücadele Kanununun 7(2) maddesinde düzenlenen ‘terör örgütü propagandası’ yapmak ve Türk Ceza Kanununun 301(2) maddesinde düzenlenen ‘devletin askerî veya emniyet teşkilatını aşağılamak’ suçlarına dayandırıldı. Ayrıca Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Şebnem Korur Fincancı’nın Türk Tabipler Birliği’ndeki başkanlık görevinin ve birliğin merkez konseyi üyelerinin görevlerine son verilmesi ve yerlerine yenilerinin seçilmesi için mahkemeye başvurdu.
27 Ekim 2022’de Şebnem Korur Fincancı tutuklama talebiyle Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği’ne sevk edildi. Tutuklanmasına karar verilen hak savunucusu halen tutulduğu Sincan F Tipi Yüksek Güvenlikli Cezaevine gönderildi.
22 Kasım 2022 tarihinde, Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi iddianameyi kabul edip inceledikten sonra görevsizlik kararı vererek dosyanın yer bakımından görevli olan İstanbul’a gönderilmesine karar verdi. Şebnem Korur Fincancı 23 Aralık 2022 saat 9.30’da İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülecek ilk duruşma öncesi İstanbul’a transfer edilecek.
Front Line Defenders, Şebnem Korur Fincancı’ya yöneltilen suçlamaların ve keyfi tutuklamanın insan hakları savuncusunun Türkiye'deki meşru ve barışçıl insan hakları çalışmaları ile doğrudan bağlantılı olduğuna inanmaktadır ve kendisine yaşatılan bu muameleyi kınamaktadır. Front Line Defenders, terörle mücadele yasalarının ve devleti tahkir ve tezyif suçlarının Türk Hükümeti tarafından insan hakları savunucularının ülkede meşru ve barışçıl insan hakları çalışmalarını yürütmelerine engel olmak için kullanılmaya devam etmesinden büyük endişe duymaktadır.
